Kunnen wij nog iets met rust laten? Filosoof Gerard Visser stelt dat techniek ons dwingt de wereld voortdurend doelmatig en functioneel te benaderen. Hij noemt dit de “teneur van maakbaarheid,” die op drift is geraakt en zich over de hele wereld heeft verspreid. Bovendien brengt techniek alles in tijd en ruimte dichterbij, wat leidt tot een ongekende versnelling in ons leven: hyperactiviteit en hypercommunicatie. Toch, zegt Gerard, schuilt er ook iets bevrijdends in techniek. Daarvoor moeten we eerst beseffen dat techniek geen puur menselijk instrument is, het functioneert als een eigen kracht die de mens beïnvloedt en oproept, in plaats van dat de mens haar volledig beheerst. Het doordenken van het wezen van techniek biedt ons daarom de kans in te zien dat niet alles kenbaar en beheersbaar is, want, zoals Gerard stelt, “de teneur van maakbaarheid zelf hebben wij niet gecreëerd.” Volgens hem ligt de bevrijding ook in het besef dat technologische vooruitgang ons uiteindelijk zal tonen dat er één ding is dat we niet kunnen maken: bezieldheid. Dit is een enorme bevrijding, aangezien hij in zijn filosofische essay *Niets cadeau* stelt dat het ‘zielsbegrip in onze cultuur’ gestorven is aan de illusie dat het kenbaar is. Via deze weg kunnen we voeling krijgen met wat hij noemt “een derde standpunt,” dat haaks staat op het duale denken van stof en vorm dat dominant is in het Westen. In lijn met het derde standpunt is het begrip “gelatenheid,” dat zijn oorsprong vindt in het denken van de middeleeuwse theoloog en filosoof Meister Eckhart. Volgens Gerard is het cruciaal dat we deze houding van gelatenheid cultiveren, want onze existentie staat op het spel. Heidegger zag het al: in de volledig technisch georganiseerde wereld van de toekomst kunnen we alleen overleven door gelatenheid. Maar wat is gelatenheid dan? Makkelijkst gezegd is het ons vermogen om iets te kunnen-laten-gebeuren. We dienen onze eigenwilligheid los te laten, of in Gerards woorden: “Het gaat niet om berusting, maar om in jezelf te kunnen rusten. Dat is de essentie van gelatenheid: pas wanneer je in jezelf kunt rusten, kun je dingen de tijd en ruimte geven en met rust laten.”

Bekijk het gesprek op Youtube:

Luister het gesprek op spotify: